چرا هفت سین در یک سفره

هفت، عددی است مقدس كه روشنی هفت سین را معنا می‌بخشد. هفت سین، به تعداد هفت ستاره درخشان آسمانی كه تصور می‌شد سرنوشت بشر در دست آنهاست، هفت دور فلك، هفت روز هفته و یا هفت طبقه زمین و آسمان كه همگی جنبه نمادین دارند، انتخاب شده است. اجزای جدا‌نشدنی سفره هفت‌سین با نیت هفت سین خوشبختی یعنی سعادت، سیادت، سلامت، سپید‌روزی، سرافرازی، سخاوت و سربلندی روی سفره‌ای حصیری یا پارچه‌ای و یا روی سینی بزرگی چیده می‌شوند...

تاریخچه هفت‌سین
 آمده است كه در روزگار ساسانیان، در آیین‌های نوروزی برای چیدن سفره هفت سین كه به آن خوان نوروزی می‌گفتند. از قاب‌های زیبای منقوش و گرانبها از جنس كانولین كه از چین به ایران آورده می‌شد و بعد‌ها نام چینی به خود گرفت، بهره می‌گرفتند و این ظرف‌ها را با هفت نوع خوراكی كه با سین شروع می‌شده پر كرده و آنها را به عدد هفت امشاسپندان (هفت فرشته مقرب اهورامزدا) كه عبارتند از اردیبهشت، خرداد، امرداد، شهریور، بهمن، اسپندمذ و خود اهورمزد، برسرخوان نوروزی می‌گذاشتند. از این رو خوان نوروزی به نام هفت سین یا هفت قاب معروف شد. براساس نوشته‌های مورخانی مانند ابوریحان بیرونی این سفره از دوره ساسانی تاكنون بر همین منوال بوده هرچند كه در هر خانواده شكل چیدمان آن بسته به شرایط زمانی و مكانی، باور‌ها و اعتقادات متفاوت بوده است.
هفت سین اصلی كه در ابتدا بر سر سفره‌های ساسانیان نهاده می‌شد، عبارت بود از سبزه نودمیده به نشانه رویش، سرسبزی و شادابی زندگی، گل زیبای سوسن نمادی از خرداد یكی از فرشتگان مقرب اهورامزدا، سیب به عنوان میوه‌ای بهشتی و نمادی از زایش، سمنو غذای تهیه شده از جوانه گندم، یادآور بخشی از آیین‌های باستانی ایران و نماد زایش و باروری گیاهان، سنجد محرك عشق و دلباختگی، سیر دارویی برای تندرستی و سپند برای دوركردن بیماری‌ها و دفع چشم بد.
اما به مرور زمان سین‌های دیگری همچون سكه به نشانه دارایی، سركه نمادی از شكیبایی و طول عمر، سماق كه به واسطه رنگش نشانه‌ای از طلوع خورشید است و سنبل كه نمادی از زیبایی و بالندگی است نیز به این سفره راه یافتند و در كنار عناصر دیگری كه هرچند با سین شروع نمی‌شوند اما جزو تفكیك نا‌شدنی سفره هفت‌سین هستند، تنوع چیدمان را از فرش تا عرش كردند. این اجزا عبارتند از كتاب آسمانی قرآن كه پس از اسلام بالاترین و والاترین قسمت سفره به آن اختصاص داده شده تا صاحبش یار و مدد‌كار اهل خانه باشد، آینه مظهر صفا، پاكی، یك رنگی و باز تاباننده نور و روشنایی، شمع نشانه فروزش و زداینده تاریكی و سیاهی كه تابش آتش را به یاد می‌آورد و شاید بازمانده جشن سوری و جشن‌های آتش باشد، زیرا بنابر اعتقاد زرتشتیان دنیای روشنایی قلمرو اهورامزداست و هرجا كه نور و آتش باشد اهریمن را بدان جا راهی نیست، تخم مرغ رنگی نماد آفرینش، زایندگی، نطفه و نژاد، آب مظهر روشنایی و گشایش كار، ماهی قرمز، یكی از نماد‌های آناهیتا فرشته آب و باروری كه وجود آن در سفره نوروزی سبب بركت و زایش در سال نو می‌‌شود و حتما باید جفت انتخاب شود تا نشانه‌ای از اتحاد و انسجام خانواده باشد، نان نماد بركت و فزونی كه گاه همراه با پنیر و سبزی در گوشه‌ای از سفره به خود‌نمایی می‌پردازد و نقل و شیرینی خانگی برای شیرین كام شدن اعضای خانواده پس از تحویل سال به نیت یك عمر شیرین كامی.

سبزه، سین اول
 اولین و شاخص‌ترین سینی است كه هر سفره‌ای به آن مزین می‌شود. اغلب زنان ترجیح می‌دهند سبزه را خودشان از دانه‌های گندم، عدس، ماش، شاهی و یا جو سبز كنند. به همین دلیل، چند روز مانده به عید دانه‌های مرطوب را در سینی پهن می‌كنند تا كم‌كم رشد كرده و به هنگام تحویل سال آماده باشند. اینكه سبز كردن دانه‌های خوراكی به زنان محول می‌شود نیز توجیه نمادین دارد. زیرا آغازگر صنعت كشاورزی، آن زمان كه مردان به شكار می‌رفتند و گله را برای چرا به دشت‌ها می‌بردند، زنان بودند. از سوی دیگر نیز در فرهنگ‌های باستانی الهه‌های زایش و رویش همواره از میان زنان انتخاب شده‌اند.

سیر، نمادی از تندرستی
 برای سیر خواصی همچون ضد‌عفونی‌كنندگی، اشتها‌آور، پایین آورنده فشار، چربی و كلسترول بد خون ذكر شده است. سیر پخته برای تقویت جریان خون بسیار مفید است و سبب رقیق شدن خون می‌شود. میكروب‌ها و ویروس‌ها را به ویژه در ریه‌ها از بین می‌برد. از بدن در برابر بی‌تعادلی غدد محافظت می‌كند. سرخرگ‌ها را از رسوب‌ها پاك‌سازی می‌كند. كبد را فعال می‌كند. برای درمان و پیشگیری از یبوست و سردرد، سرگیجه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا، عفونی و قلبی و از سیر برای پیشگیری و درمان سرطان نیز استفاده می‌كنند.